In 2010 ben ik vol overtuiging bij Planetree gaan werken. Vol overtuiging, omdat ik niet allen wilde weten wat excellente mensgerichte zorg is, maar vooral ook hoe je het voor elkaar krijgt. Daar wilde ik mij met hart en ziel voor inspannen.

In de afgelopen 14 jaar is veel gebeurd.

We hebben veel geleerd over de grote toegevoegde waarde van Samen Beslissen in de zorg. De zorg wordt als beter ervaren door de cliënt omdat het een antwoord geeft op zijn/haar behoefte en doelen. Het bieden van deze zorg geeft zo ook meer voldoening, omdat je samen met de cliënt werkt aan zijn/haar doelen. Daarnaast is het voordeliger, doordat je sommige zorg niet meer biedt. Dit alles is inmiddels meerdere malen wetenschappelijk onderbouwd.

In die 14 jaar heb ik ook het drama meegemaakt van de zwarte lijsten van verpleeghuizen. Zorg die onder de maat was, werd aan de kaak gesteld en dat was natuurlijk ook goed. Maar de manier waarop een hele sector daarmee in een kwaad daglicht werd gesteld, vind ik nog steeds uitermate kwalijk. Dankzij veel activisme werd 2 miljard werd vrijgemaakt voor de ouderenzorg, waarmee eerdere draconische bezuinigingen in de AWBZ ongedaan werden gemaakt. Deze middelen werden wel op andere manieren ingezet. Het belang van welzijn kwam in beeld door nieuwe collega’s met ander achtergronden. We gingen niet doen wat we voor de bezuinigingen deden, maar hebben betere en passende oplossingen gevonden.

En natuurlijk is corona in dit overzicht niet missen. Veel grondbeginselen van mensgerichte zorg werden binnen enkele weken van tafel geveegd vanuit de overtuiging dat deze bedreiging voor de mensheid op die manier te lijf te moest worden gegaan. Wat hebben we veel geleerd, helaas ook met veel leed omkleed. Deze periode heeft een tijdje de saamhorigheid versterkt om daarna te leiden tot extreme verdeeldheid. Laten we de wijze lessen uit die tijd niet vergeten.

Wat ongemerkt al die jaren al gaande is, is de veranderende demografie.
Er zijn meer zorgvragers en complexere zorgvragen bij een stagnerende – en uiteindelijk – zelfs krimpende arbeidsmarkt. Voor nu is dat de grootste uitdaging die we de komende jaren aan moeten gaan. In deze context hoor ik nu ook geluiden dat we niet meer zouden mogen praten over excellente mensgerichte zorg. En eerlijk is eerlijk, ik voel me soms ook ongemakkelijk bij het gebruik van die woorden en switch dan ook makkelijk naar de best mogelijke mensgerichte zorg.

Maar is die schroom om niet meer te praten over excellente mensgerichte zorg wel terecht? Waar staat excellente mensgerichte zorg ook alweer voor.

De Planetree definitie is:
Excellente mensgerichte zorg, is zorg die gericht is op de behoeften van individuen, geleid door de voorkeuren en waarden van mensen, en omvat ondersteunende structuren, beleid en praktijken die een cultuur van kwaliteit, empathie en partnerschap creëren over het hele zorgcontinuüm.
Ik denk dat niemand hierop tegen zal zijn. Volgens mij komt de buikpijn bij het woord excellent voort uit wat mensen daar onder verstaan, vooral omdat het geassocieerd wordt met luxe. Maar daar draait het dus niet om!

Misschien voelen we deze schroom omdat we nu vanuit ons huidige systeem even zoekende zijn naar hoe we voor deze uitdagingen nieuwe oplossingen moeten vinden. Ik kan me hier veel bij voorstellen, maar dat mag niet de reden zijn om niet vol trots de ambitie te dragen om te werken aan excellente mensgerichte zorg.

Excellente mensgerichte zorg is eerder een werkwoord dan een status quo.
Het is tenslotte niet de verantwoordelijkheid van de zorgsector of zorgprofessionals alleen. Het is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle betrokkenen en beleidsmakers. Het partnerschap zoals dat in bovenstaande definitie terugkomt, maar ook het ‘Samen Beslissen’ vraagt om bijdragen van iedereen in de structuren, de praktijken en het beleid die het geheel zo optimaal mogelijk ondersteunen.

Ik heb begrip voor een gevoel van onmacht. De oplossingen die nodig zijn werken nog niet, of zijn nog niet bedacht. Laat hier onze zoektocht en energie naar uitgaan, voor we de kwaliteit waar we in ons hart voor staan, afdoen als onhaalbaar. Onze wendbaarheid en veerkracht heef eerder laten zien hoe daadkrachtig en creatief wij zijn. Ik doe mee❣️

Marita