Ik las een nieuwsbrief van het ministerie van VWS en klikte op een link met de titel ‘eenzaamheid in wijken en buurten’. Ik weet niet hoe het met jullie is, maar eenzaamheid is zo’n onderwerp dat me altijd raakt. Ik zie in gedachten oudere, alleenstaande vrouwen voor me. Maar klopt dat? De interactieve kaart van het RIVM over eenzaamheid in Nederland bevestigt dit beeld helaas. In mijn eigen stad, Den Haag, is 57% van de mensen ouder dan 75 jaar eenzaam en 13% (dat zijn bijna 67.000 mensen) is zelfs ernstig eenzaam. Ook de cijfers voor de groep mensen ouder dan 19 jaar zijn schokkend.
Ik geef toe, ik moet jullie de precieze definitie van eenzaamheid of ernstige eenzaamheid schuldig blijven, maar blij word ik hier in ieder geval niet van. Met de bescheiden kennis die ik heb over factoren die van invloed zijn op je gezondheid, weet ik dat je door eenzaamheid een mindere kwaliteit van leven kan ervaren of er zelfs ziek van kan worden.
Maar hoe ziet het er dan uit in de dagelijkse praktijk? Daarvoor ben ik het gesprek met Ma aangegaan. Op dagen dat er in de ochtend niemand komt blijft Ma tot 12 uur op bed, want: “Wat moet ik anders doen?”, zoals ze mij vroeg. Meerdere dagen per week eet Ma het eten dat voor haar klaar staat niet. “Jawel”, zegt ze, “Het is wel lekker, maar ik had niet zo’n zin in eten.” En dan moet je weten dat Ma kan eten als een paard. Ze heeft bijvoorbeeld nooit het nut van senioren-maaltijden bij de Van Der Valk restaurants begrepen (sorry, geen sluipreclame). Twee voorbeelden echter, van ongezonde effecten op haar gezondheid. En die gevolgen zijn zichtbaar; steeds slechter bewegen en een te laag gewicht.
Wanneer ik vanuit mijn gemoed bedenk hoe vaak Ma alleen is, valt het toch mee… Op maandag komt de hulp en eet ze bij ons, woensdag is Jan de vrijwilliger er, donderdag eet ze weer bij ons, vrijdag de kapster en tussendoor komt vaak nog wel iemand voor een boodschap. En elke dag komt er iemand om haar ogen te druppelen. Echter, toen de cijferaar in mij er anders naar ging kijken, zag ik de andere waarheid. De uren die Ma alleen is ten opzichte van de momenten dat er iemand bij haar is, en vooral de kwaliteit van de tijd dat er iemand is, zijn toch echt schaars. Daarom vinden we de menselijke interactie en liefdevolle bejegening ook zo eindeloos belangrijk.
Wat fijn nu dat de overheid meer middelen beschikbaar stelt in de ouderenzorg en hoe belangrijk dat we middelen vertalen naar mensen die er voor onze ouderen zijn. En laten we daarbij vooral onszelf uitdagen die tijd om te zetten in kwaliteitstijd, ‘Quality Time’. Ik zal nooit veronderstellen dat de gezondheid dan direct veel beter zal worden, maar de kwaliteit van leven zeer waarschijnlijk wel. Laten we eens kijken of we die claim over een jaar kunnen maken? Minder eenzaamheid en meer kwaliteit.
Ik ga nu naar Ma.
